سلام علیکِ و علیکَ و علیکم!
بریم سر اصل مطلب! مهریه...
خیلی جمله مشهوری است، حتی بچه ها هم از برنامه های تلویزیونی شنیدند و می دونند این جمله کجا کاربرد داره...
اما این یه جمله نیست، این روزها شده خیلی چیزها:
شده دغدغه و نگرانی جوون ها
شده از مهم ترین صحبت های بیشتر خواستگاری ها
حتی شده ملاک خیلی از ازدواج ها
حتی شده ملاک ازدواج ها
حتی شاید شده ملاک و ضمانت خوشبختی جوون ها ...
یه هدیه 20.000 تومانی برای خرید از سایت باسلام برای شما خواننده گرامی: دریافت هدیه
حالا اینجا رو دقت کنید... اینکه اصل قضیه مهریه رو چه کسی مطرح کرده به کنار، اما چیزی که خیلی انگار در مقدارش تاثیر گذاره، چیزی مبهم و خیلی خیلی متغیر است!
یه اسم جالبی هم داره که توی بحث های دیگه اجتماعی هم مثل حجاب و پوشش، یا ساده زیستی و تجملات یا کلا سبک زندگی استفاده میشه، صداش می کنند "عرف" !
ئه چه جالب! این کلمه رو هم می دونستید شما! بله میدونم میدونید، اما تو مو میبینی و من پیچش مو...
خوب، حالا این پیچش رو یکم باهم برسیم کنیم، چطوره!؟ اون هم از اول پیج! دقیقا همون جایی که مورد فراموشی و غفلت و بی مهری! قرار گرفته؟
خوب چون موافق هستید ادامه میدم...
از قدیم ندیم ها رسم شیربها و جهیزیه و هدیه های قبل و بعد عروسی بوده، هرقوم و قبیله ای هم رسم و رسومی داشتند، بعضی هزینه های همه چیز نصف نصف هستند از اول تا آخر، بعضی ها جهیزیه را هم داماد میدهد، بعضی ها توافقی و بعضی ها ...
اما، همیشه از یه جایی به بعد داستان فرق میکنه (فرق کرد)، از اون جایی که صحبت از دستورات خدایی پیش میاد (پیش آمد) ، همان تنها دینی که بر اهمیت ازدواج، حقوق زن و مرد در ازدواج تاکید زیادی دارد و موضوع مهریه که شاید در فرهنگ های قبلی لزومی بر آن نبوده ( حتی در حد شیربها که به مادر گرامی داده میشده! یا هزینه ای که همین جوری به خانواده دختر پرداخت میکردند و دختر میشد برای آقا داماد و ... ) را در حد بالای علتِ صحت عقد و ازدواج مطرح می کند.
در این حد که اینگونه نقل می کنند: مهریه از نگاه شرع، حق زن است و وجه مهریه برای زن از شیر مادرش هم حلال تر است...
می بینم که خانم های خواننده خیلی خوششان آمد، اما صبر داشته باشید...
حالا اینگونه نقل شدن جمله بالا را هم بخوانید لطفا: اگرچه که مهریه از نگاه شرع، حق زن است و وجه مهریه برای زن از شیر مادرش هم حلال تر است، اما وقتی رقم مهریه آن قدر بالا باشد که از حد توان مرد خارج باشد و مرد بداند که توان پرداخت این میزان مهریه را ندارد، از نگاه شرعی اشکال به وجود می آید. حتی اگر خودش زمان عقد به این میزان مهریه رضایت داده باشد.
توجه: زیاد دنبال جهت گیری و هدف مطلب از زبان بنده نباشید، و طبق این آیه عمل کنید لطفا:
فبشرعبادالذین یستمعون القول ویتبعون احسنه (+)
پس بشارت بده به بندگانی که به سخن گوش فرامىدهند و بهترین آن را پیروى مىکنند اینانند که خدایشان راه نموده و اینانند همان خردمندان (+)
خوب ادامه صحبت مون...، کجا بودیم؟
آها دنبال یک ملاک دینی، برای موضوع مهریه که ماهیتا به وسیله دین مطرح شده و واجب برشمرده است.
البته فکر کنم قبلش وضع الان جامعه و یک نظر رو در مورد مهریه مرور کنیم به بهتر پیش رفتن موضوع کمک میکنه، بخصوص اینکه کمک می کنه شما خواننده گرامی، کمی بیشتر با دیدگاه نگارنده آشنا شوید...
در جامعه ای که امروز زندگی میکنیم، مانند دیگر امور که هرکسی برداشت خودش را از یک اصل مهم و دینی دارد، در مورد مهریه هم نظرها و عمل های مختلفی است:
خانواده هایی آن را حق دختر می دانند و تصمیم با دخترخانم است، بعضی نظر، نظر پدر یا مادر خانواده است، بعضی مقدار آن را مبنی بر میزان ارزش دخترشان که بسیار است میگذارند و بعضی منتظر مقداری از سمت خانواده داماد هستند که میزان اشتباق بی نهایت آنها را انعکاس دهد، بعضی هم معیارهای عددی دارند چون نام دختر خانم به حروف ابجد، چون تعداد یاران امام زمان و تعداد پیامبران و بعضی هم چهارده معصوم (ع) که در سطح ایمان به این اعداد و اعتقادات و عمل هم باز تفاوت بسیار است.
این توضیحات بالا می شود همان عبارت "عرف" که بالاتر از آن نام بردیم.
حالا آنچه نظر خانواده و پدر بنده و اطرافیان من است:
پدر و مادر بنده اعتقاد شخصی و خانوادگی شان بر این است که یک دختر خوب و مومن و خانواده دار و پخته و ... ، آنقدر ارزشمند و قابل احترام و توجه است که هرچقدر هم مهر ایشان کنی، فرضا 1000 سکه طلا، هم کم است و کم خواهد بود.
حال آنکه شاید خانواده ای نظرشان بر این باشد که باید هرآنچه ممکن است پشت قباله دخترمان باشد، که بلکه ارزشش در دیدگان دیگران بدرخشد...
یاد این سخن پدرم می افتم که در زمان جوانی و دقیقا دور و ور سن و سال من در آن روزگار به آن معتقد بوده است و امروزه به شکل امروزی تر بیانش را برایتان بالاتر نوشتم.
دختر اگر دختر خوب و ارزشمندی باشد یک فرقان!! (تعجب نکنید 25 سال پیش کم از نیسان آبی این روزها نداشته است) !! هم طلا پای آن دختر بریزی کم است و باید کوهی طلا پای او ریخت و اگر هم آن دختر خوب و با ایمان نباشد به اندازه یک فرقان... نیرزد...
نتیجه این سه حرف و تصویر می شود نا معادله ناجوانمردانه ای که اگر فاکتور سومی در آن قرار نگیرد می شود دومعادله و سه مجهول....
منظور از فاکتور سوم، همان فاکتور اصلی و ریشه ی مهریه است
داخل پرانتز:
( از نکته های تلخ و دوست نداشتنی این بحث به این اشاره کنم که در این میان، عملا اخلاق و ایمان خواستگار و معیارهای دختر خانم و پسندیده شدن هایی که معمولا با معیارهای بسیار متعالی هستند انگار به فراموشی سپرده می شود.)
حالا برویم سراغ اصل مطلب. مهریه! البته آن فاکتور سوم، یا شاد آن فاکتور اول فراموش شده...
و آن مهریه مذکور در اسلام عزیز است.
مهریه ای که همچون بسیاری دیگر از احکام دین در قرآن کریم به آن دستور داده شده و سپس توسط پیامبر (ص) و معصومین (ع) تبیین و تعریف شده اند.
هرچه بگویید سخنان فوق الذکر نظر شخصی بنده بوده است و شما نظر دیگری دارید حق با شماست... پس در این قسمت حدیث هایی را از معصومین ذکر می کنم تا انشاءالله با هم، نظرات خودمان را با این احادیث محک بزنیم و ببنیم کدام به حق نزدیک تر هستیم .
یه هدیه 20.000 تومانی برای خرید از سایت باسلام برای شما خواننده گرامی: دریافت هدیه
آنچه بیشتر به سمت خانواده دخترخانم ها برمی گردد:
. . . . . . . . . .
اَعظَمُ النِّساءِ بَرَکَةً اَیسَرُهُنَّ صَداقا
با برکت ترین زنان، کم مهریّهترین آنان است.
السنن الکبرى، ج 7، ص 235
. . . . . . . . . .
لا تُغالوا بِمُهورِ النِّساءِ ، فَإِنَّما هِىَ سُقیَا اللّه ِ سُبحانَهُ
در مهریه هاى زنان ، زیاده روى نکنید ؛ چرا که زنان ، در واقع ، باران خداوند سبحان اند.
. . . . . . . . . .
رسول اکرم (ص):
بهترین زنان آن است که مهرشان آسان تر باشد
. . . . . . . . . .
رسول اکرم (ص):
بهترین مهر ها آن است که سبک تر باشد
. . . . . . . . . .
رسول اکرم(ص):
أفضَلُ نِساءِ اُمَّتِی أصبَحُهُنَّ وَجها وأقَلُّهُنَّ مَهرا
بهترین زنان آن است که رویش خوبتر و مهرش کمتر باشد
بحار الأنوار : 103 / 237 / 25 منتخب میزان الحکمة : 254
. . . . . . . . . .
حضرت امام صادق(ع):
خوبی زن آن است که مهرش کم باشد و شومی زن آن است که مهرش گران باشد.
. . . . . . . . . .
رسول اکرم(ص):
مهرها را سنگین نگیرید مهر ومحبت را باید خداوند مهربان فراهم آورد پول و مال مهر ومحبت نمی آورد
امام صادق علیهالسلام :
أمّا شُؤمُ المَرأةِ فکَثرَةُ مَهرِها وعُقوقُ زَوجِها .
و از آن طرف به مردان چنین یاداوری می شوند:
رسول اکرم(ص):
هر کس زنی را با مهریه بگیرد، ولی در نیّت پلیدش قصد پرداخت مهریه را نداشته باشد، روز رستاخیز در قیافه زناکاران می آید.
کنز العمّال-ج16--ص323
امام علی (ع):
هر کس در مورد پرداخت مهریه به زنش ستم کند، که بوسیله آن زوجیّت او مباح گردیده، گرفتار زنا شده است.
بحار الأنوار- ج103 -ص 352
امام صادق (ع):
مردی که زنی را به همسری می گیرد، و قصد پرداخت مهریه او را ندارد، عمل او حکم زنا را دارد. وسائل الشیعه - ج 15- ص21
. . . . . . . . . .
همچنین در مورد مهریه خلاف عرف که می گویند شان فامیل ما اینگونه است، چیزی نداشته و فقط در مورد نفقه و خرجی دختر خانم داریم که باید در شان خانواده ایشان باشند که در اصل با رعایت هم کفو بودن دختر و پسر در موقع ازدواج این موضوع عملا حل شده است.
. . . . . . . . . .
آنچه از قرآن کریم می توان استنباط کرد:
. . . . . . . . . .
قرآن کریم، با لطافت و ظرافت بى نظیر مى فرماید: «وَءَاتُواْ النِّسَآءَ صَدُقَـتِهِنَّ نِحْلَةً .
کابین زنانِ را [که به آنها تعلق دارد و] عطیه اى است از شما به آنها، به خودشان بدهید» .
در این آیه کوتاه، به سه نکته اساسى اشاره شده است :
یک. از مهریه، با نام «صدُقه» یاد شده ، از مادّه «صِدق» بدان جهت که نشانه صداقت و راستین بودن علاقه مرد است .
دو. الحاق ضمیر «هُنَّ» به «صدُقات»، اشاره به آن است که مهریه، به خودِ زن تعلق دارد ، نه پدر و مادر وى، و به اصطلاح، «شیربها» نیست .
سه. کلمه «نِحله»، به روشنى دلالت دارد که مهریه ، در واقع ، چیزى جز هدیه و پیشکش مرد به زن نیست
به نظر می رسد به نوعی حق انتخاب بایستی براساس عقده و نظر زوج باشد تا ملاک هایی همچون نظر مطلق! پدرومادر و آن هم براساس شاءن اشتباه جا افتاده و نادرستی که قبلا در این مطلب توضیح آن را دادیم.
. . . . . . . . . .
خداوند در آیه 27 سوره قصص مهریه دختر شعیب (ع) که به عقد حضرت موسی (ع) در آمده بود ، کارکردن حضرت موسی (ع) به مدت هشت تا ده سال بیان می کند.
چرا این را مانند مهریه در نظر میگیرم؟ چرا که این مبلغ در اختیار همسرش قرار گرفته است، وی سپس با گله ای از گوسفندان که از آن همسرش بود از مدین کوچ می کند.
. . . . . . . . . .
سنت پیامبر:
. . . . . . . . . .
پیامبر(ص) حضرت فاطمه (س) را در برابر یک زره حطمی که سی درهم ارزش داشت به علی تزویج کرد.(کافی ، کلینی ، ج 5 ، ص 377)
باید گفت که هر ده درهم یک سکه دینار بود. پس سی درهم به اندازه سه دینار زر بود که از سوی پیامبر(ص) و امیرمومنان علی (ع) به عنوان مهریه قرار داده شده بود.
همچنین این مبلغ در آن زمان مبلغ کمی نبود چرا که ضروریات زندگی با آن تهیه شد.
چه بسیار به جاست که تذکر بدیم که چه شاءنی بالا تر از خانم فاطمه (س)... و به نظر می رسد اگر طبق سنت پیامبر میخواهیم عمل کنیم، ملاک های شان دختر خانم ها موارد دیگری جز مهریه باید در نظر گرفته شود.
. . . . . . . . . .
نتیجه:
. . . . . . . . . .
با توجه به موارد بالا که کاملا احادیث و آیات قرآن را شامل می شدند، به نظر می رسد، مهریه مناسب مهریه ایست که شوهر امکان پرداخت و اداء آن را داشته باشد. توافقی بر اساس اعتماد و بر اساس ملاک های اخلاقی و ایمانی طرفین باشد.
و باید به خاطر داشت موارد ازدواج همه از جمله اموری هستند که در هر زوج نسبت به زوج های دیگر به سبب تفاوت بسیار اخلاقی، ایمانی، مادی، خانوادگی و فرهنگی، متفاوت است و نباید با ملاکی اشتباه به نام "عرف" برای همه نسخه ای یکسان پیچید!
. . . . . . . . . .
در پایان مطلب:
به امید آنکه شروع زندگی های ما، زندگی های ما و حیات و ممات ما قدمی هرچند کوچک برای ظهور امام عصر (ع) باشد ...
مطالب مرتبط:
باز نشر شده در:
مشرق - عمارنامه - فرهنگ نیوز - عرش نیوز - ویستا - شهدای کازرون -
این روزها اطرافم و در بین دوستان و همکارانم می بینم که وقتی پسری با ظاهری مذهبی برای خواستگاری به خانه دیگران می روند، با سختگیری های بسیاری روبرو می شوند.
اکثر سخت گیری هایی که به امور مالی برمیگردد، از شغل و درآمد کافی گرفته تا خانه و ماشین...
و معمولا این داستان در موضوع مهریه سرباز میکند، مستقیم یا غیرمستقیم. البته با بهانه ای بسیار جالب و قابل توجه، که دوست دارم در این مطلب خیلی ساده و حدیث محور آن را پاسخ دهم.
یه هدیه 20.000 تومانی برای خرید از سایت باسلام برای شما خواننده گرامی: دریافت هدیه
* بهانه به زبان های مختلف:
- دختر نیاز به پشتوانه دارد و مهریه پشتوانه دختر خانم هاست
- در این جامعه که نمی شود به هرکسی اعتماد کرد دختر باید پشتوانه ای قوی داشته باشد
- عروس یا دختر قبلی یا دخترخاله دایی عموی دخترمان مهرش این میزان است و مگر ارزش دختر ما از او کمتر است..... و بسیار بهانه های دیگر که در مطلبی که با عنوان "مهریه بر علیه مهر" به زودی منتشر خواهم کرد بررسی میکنم
اما در این مطلب به دوتا موضوع بالا بپردازم: آیا پسری که قرار است تمام جوانی و عمر و حتی سلامتی خویش را برای کار و جهاد برای آسایش خانواده اش صرف کند نیاز به چنین دستبندهایی دارد که نکند خطا کند؟
آهان! دقیقا همان سوالی را می خواهم جواب دهم که در ذهن شما بعد از خواندن جمله بالا به ذهن تان رسید! اینکه همه ی پسرها که اینطور نیستند، این همه تجربه تلخ در اطراف ما به شکل های مختلف هست!
جواب به راحتی در این سه حدیث نهفته است، حدیث ها را با توضیحی خیلی کم، ذکر می کنم تا شما خواننده گرامی آنرا جمع بندی کنید، مطمئن هستم جمع بندی شما می شود دقیقا همان پاسخی که من میخواهم بدهم.
پیامبر اکرم (صل الله علیه و آله) : وقتی کسی که به خواستگاری می آید و اخلاق و دین اش مایه رضایت است به او زن دهید که اگر چنین نکنید ، فتنه و فساد زمین را پر خواهد کرد (نهج الفصاحه ، ح247)
پیامبراکرم( َص )می فرمایند:
«هرگاه خواستگاری آمد که در مورد دین و اخلاقش ، او را می پسندید، جواب رد به او ندهید.»
خوب می گویید چگونه به این آقا پسر اعتماد کنم؟ در اصل طور به ظاهر مذهبی و معتقد ایشان اعتماد کنم و بدانم اخلاق و اعتقادات ظاهری و باطنی او یکی است؟ می گویید فلانی هم مذهبی بود ولی ما از او چنین و چنان دیدیم...
در پاسخ امام علی(ع) در این باره میفرماید: «إِنَّ الْحَقَّ لا یعرَفُ بِالرِّجالِ، اِعرفِ الْحقَّ تَعرِف أهلَهُ؛ حق به شخصیتها شناخته نمیشود. خودِ حق را بشناس تا پیروان آن را بشناسی» («مجمع البیان»، ج 1، ص 211)
دقت کنیم که در این حدیث، سنگ محک، حق است و نه دیگرانی که شاید ظاهری مذهبی داشته اند و حتی شاید فقط دعای مذهبی بودن. چه خوب است معیار حق واقعی باشد و افراد را با خودشان و حق محک بزنیم.
یه هدیه 20.000 تومانی برای خرید از سایت باسلام برای شما خواننده گرامی: دریافت هدیه
مطمئنا اگر روزی خانواده هایی که دختران دم بخت دارند، اینگونه و با چنین معیاری و با چنین شناختی از حق تصمیم بگیرند دختر خود را همسر دهند، بسیار از سخت گیری های حال حاظر، چه در خانواده های بسیار مذهبی و چه در خانواده های کمتر مذهبی؛ کاسته خواهد شد. چون بهانه دقیقا یکی است، همان که قبلا ذکر شد.
صحبت از همان معیاری می کنم که در آن از قول خداوند کریم وعده رزق و روزی برای زوج های جوان و فرزندان شان داده شده است، همان معیاری که در آن از پسندیده ترین کارها فراهم کردن وسایل ازدواج جوانان است.
در پایان هم حدیثی برای آرامش قلب آن پدر و مادرهای دلسوز عرض کنم تا انشاءالله خوب بر قلب و جانشان احساس آرامش کنند:
امام حسن (ع) می فرمایند: زوجّها من رجل تقی، فانّه إن أحبها اکرمها و إن أبغضها لم یظلمها. دختر خود را به ازدواج جوان متقی و پرهیزگار در آور؛ زیرا چنین شوهری اگر همسر خود را دوست بدارد، او را مورد اکرام و احترام قرار میدهد و اگر هم احیانًا بر او خشمناک شود زن را مورد ظلم و اذیت قرار نمیدهد.
و چه چیزی بهتر از چنین پشوانه های قوی و معتبری که خداوند کرم و معصمومین علیهما السلام آن را ضمانت کرده اند...
بازنشر شده در سایت ها و پایگاه های خبری:
فرهنگ نیوز - عمارنامه - عرش نیوز - نظرآباد آنلاین - طرح حکمت . - یزد فردا - مفید نیوز - کوثر بلاگ - وبلاگ بسیج داانشجویی- افسران - حریم یاس - آی ار اکسپرت - اردوپ - سیمرغ - خبرفارسی - قطره - ویستا - کمیاب